بخش دیشموک وسیعترین بخش شهرستان کهگیلویه است که در شمال غربی استان کهگیلویه و بویراحمد قرار دارد و از سه دهستان آجم، بهمئی سرحدی غربی، بهمئی سرحدی شرقی و یک شهر (شهر دیشموک) تشکیل شده است.
این منطقه بر اساس آخرین سرشماری سال 1395، جمعیتی برابر با 20746 نفر داشته است. مردم این ناحیه غالباً از ایل بزرگ بهمئی سردسیر هستند که با گویش لُری صحبت میکنند و اغلب به دامداری مشغولاند.
دیشموک دارای 101 روستا است که تعدادی از این روستاها در 20 سال گذشته بهدلایل خشکسالی، مهاجرت و دلایل دیگر ازجمله درگیری بین طایفهای خالی از سکنه شدهاند.
معضلات دیشموک
- آمار بالای خودکشی و خودسوزی زنان جوان
- مشکلات فرهنگی از جمله ازدواج اجباری دختران در سن پایین و نزاعهای شخصی و قبیلهای
- بیکاری قابل توجه
- کمبود مراکز و تجهیزات آموزشی—این منطقه دارای 84 مدرسه ابتدایی، 15 مدرسه متوسطه اول، 7 مدرسه متوسطه دوم، 2 مدرسه کاردانش و 2 مدسه استثنایی است که به دلیل کمبود فضای آموزشی پایینترین سرانه فضای آموزشی را در استان دارد.
- آمار پایین تحصیلکرده (اکثر روستاهای این منطقه دبیرستان ندارند)
- نبود زیرساختهای شهری از جمله جادههای نامناسب
- عدم وجود کارگاههای زودبازده اقتصادی
- کمبود شدید مراکز فرهنگی و ورزشی برای جوانان
- لزوم بازسازی و مدیریت فرهنگی بناهای تاریخی
- عدم بهرهبرداری کافی از رودخانههای دیشموک به دو دلیل (1) نامشخص بودن مالکیت زمین و ابهام در قاعده مالکیت و وجود تعارضات اجتماعی بین اهالی (2) نبود سرمایه و ناتوانی مالی اهالی در بهرهبرداری از آب و زمین
ظرفیتهای منطقه
- وجود جاذبههای تاریخی از جمله قلعه باستانی دیشموک که بنای آن به دورههای اشکانی و ساسانی برمیگردد و در دورههای زندیه و قاجاریه و پهلوی اول بازسازی شده است، قلعه تاریخی شاه منصور روستای لیراب مربوط به دوره اسماعیلیان، دره لیراب که یکی از گذرگاههای تاریخی ایران بوده، گور دخمه (گور دالو) و مجموعه معماری تنگ کوشک درغک
- شرایط مناسب برای باغداری و توسعه کشت گیاهان دارویی، زنبورداری و …
- وجود معادن و امکان بهرهبرداری از آنها بهویژه معدن نیترات لیراب
- آب و هوای مطلوب، مناظر بکر، دیدنی و پرجاذبهی کوهستانی که امکان تبدیل برخی روستاها به اماکن گردشگری طبیعی را مهیا میکند.
- وجود سه رودخانه اصلی آجم، فارتق و لیراب، چشمههای کوچک و دریاچه فصلی گراب
- امکان ایجاد طرحهای پرورش ماهی در کنار رودخانهها
- امکان آموزش و ترویج صنایع دستی برای زنان و دختران (بهعنوان مثال، گلیم مشته نمونه منحصربهفرد نوعی گلیم در روستای درغک است.)
- وجود بافت جنگلی درختان بلوط، بن (بنه) و سیسن (زالزالک)
- دانشآموزان مستعد و نیروی کار جوان و توانمند
دیشموک بهعنوان یکی از بخشهای محروم اما پرپتانسیل کشور مورد توجه خیریه بارقه قرار گرفته است. توانمندسازی خانوادهها از طریق کشف و حمایت از استعدادها و کارآفرینی پایدار با توجه به پتانسیلهای این منطقه از جمله اهداف این خیریه است.
همچنین ببینید: معرفی مناطق سرفاریاب و لوداب
با تشکر از آقای نوروزینیا برای در اختیار قرار دادن اطلاعات مربوط به منطقه دیشموک