کار ضرورت انسان است. او بوده که ساعت شماطه‌دار را اختراع کرده.
پابلو پیکاسو
انسان طی هزاران سال طوری تکامل یافته که شب‌ها بخوابد و روزها بیدار باشد. در واقع، اختراع ساعت شماطه‌دار شاید دلیلی جز این نداشته که آدمی می‌خواسته برای شروع کارش در اول صبح بیدار شود. اما اجازه دهید بگویم که همه از ساعت شماطه‌دار خوششان نمی‌آید! در واقع، عوامل متعدد از جمله پیشرفت تکنولوژی و تغییر سبک زندگی باعث شده که آدم‌های معاصر به دو دسته تقسیم بشوند: آنهایی که از صدای خروس اول صبح لذت می‌برند و آنهایی که می‌خواهند هر چه سریع‌تر دکمه خاموشش را بزنند!
احتمالاً ما خیلی درباره مزایای سحرخیزی، تأثیرش روی کیفیت کار و حتی سلامتی شنیده‌ایم، اما واقعیت این است که خیلی از آدم‌ها شب بیداری را به سحرخیزی ترجیح می‌دهند. آنها دوست دارند کار خود را آخر روز انجام بدهند و اول روز را بخوابند. و معمولاً هم به مشکل بر می‌خورند، چرا که اکثر ساختارهای اداری، تولیدی، خدماتی و آموزشی بر اساس صبح کاری و همان سنت دیرینه شکل گرفته‌اند. در این مقاله نگاهی خواهیم داشت به هر یک از این عادات کاری و مزایای و معایب صبح کاری و شب کاری را بررسی خواهیم کرد.
مزایای صبح کاری
به آنهایی که اول صبح بیدار می‌شوند اصطلاحاً «آدم صبح» یا «خروس صبح‌گاهی» می‌گویند. آنها در اول روز بهترین حس را دارند، اما در آخر روز معمولاً بسیار خسته و بی‌حال می‌شوند. آدم های صبح معمولاً راحت‌تر در جامعه جا می‌افتند. بر اساس یک پژوهش، آدم‌های صبح عواطف مثبت بیشتری را در مقایسه با آدم‌های شب نشان داده‌اند. آنها همچنین راحت‌تر می‌توانند برنامه‌ریزی کنند و علاقه بیشتری به فعالیت فیزیکی از خود نشان می‌دهند.
با وجود این مزایا، به نظر می‌رسد تمایل به سحرخیزی در قشر جوان کمتر باشد. میانسالان و سالمندان درصد بیشتری از آدم‌های صبح را به خود اختصاص داده‌اند. علاوه بر این، حفظ روابط اجتماعی، خاصه با آدم‌های شب، برای آنهایی که زود به رختخواب می‌روند می‌تواند بسیار دشوار باشد.
مزایای شب کاری
«آدم شب» یا اصطلاحاً «جغد شب» از خوابیدن در صبح لذت می‌برد و بهترین حس را زمانی دارد که هوا تاریک شده. آنها معمولاً شب‌ها پرانرژی هستند و صبح‌ها ملول و خسته. شاید مهمترین مسأله‌ای که آدم‌های شب با آن روبه‌رو می‌شوند، ناهماهنگی آنها با ساعت‌های تعیین‌شده برای کار یا آموزش باشد. از این رو، آنها سخت‌تر می‌توانند در شغل‌های مرسوم دوام بیاورند یا با حضور در کلاس‌های درس کنار بیایند.
بر اساس یک پژوهش، آدم‌های شب بیشتر در معرض بیماری‌های روانی و متابولیکی قرار می‌گیرند. اما در عوض، تعداد زیادی از افراد خلاق، هنرمند و نویسنده از آدم‌های شب هستند. در حالی که شلوغی صبح شاید بهترین زمان برای انجام کارهای مرسوم و ارتباط‌های کاری باشد، سکوت شب فضای بیشتری برای تمرکز، رجوع به درون، خلاقیت و آفرینش هنری می‌دهد.
مزیت دیگر برای افراد شب کار این است که معمولاً مشاغل شب کار دستمزد بیشتری دارند و رقابت برای آنها کمتر است. از آنجایی که این کارها در ساعت شلوغی انجام نمی‌شوند رفت و آمد به محل کار راحت‌تر و سریع‌تر خواهد بود و وقت کمتری را برای رسیدن به محل کار تلف خواهید کرد.
همچنین داشتن وقت آزاد در روز به این معنی است که آدم‌های شب می‌توانند اوقات فراغت خود را در ساعات خلوت که اکثر افراد مشغول به کار هستند سپری کنند و حتی کارهای پاره وقتی را در طول روز انجام بدهند.
جغد شب هستم یا خروس دم صبح؟
نکته مهم در تعیین ساعت بدن یک فرد این است که باید در نظر بگیریم که اکثر آدم‌ها در جایی بین این دو طیف قرار می‌گیرند و ویژگی‌های مشترکی از هر دو طیف شخصیتی آدم صبح و آدم شب دارند.
ویژگی‌های ژنتیکی نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری ساعت بدن ما ایفا می‌کند، اما این به این معنا نیست که نمی‌توان ساعت بدن را تغییر داد. برخی از عادات رفتاری مثل استفاده مکرر از گوشی‌های هوشمند می‌تواند روی شب بیداری افراد تأثیر بگذارد. اما در هر صورت، تغییر ساعت بدن و عادت‌های خوابی دشوار است. بنابراین، شاید بهترین توصیه این باشد که کار خود را بر اساس ساعت بدن خود انتخاب کنید!
اگر آدم صبح هستید، اکثر کارهای مرسوم اداری، خدماتی، تولیدی و مدیریتی می‌تواند مناسب شما باشد. اما اگر آدم شب هستید، شاید بهتر باشد سراغ کارهایی بروید که لازم نباشد شما را اول صبح بیدار کنند! این کارها معمولاً آنهایی هستند که بیشتر از این که با نظم شما سروکار داشته باشند با خلاقیت شما سروکار دارند و به صورت دورکاری یا فریلنس می‌توان انجامشان داد؛ کارهایی مثل برنامه‌نویسی، تولید محتوا، تدوین، کارهای گرافیکی و طراحی سایت.
ویژگی آدم‌های صبح کار
- تطبیق پذیری بهتری با جامعه دارند
- عواطف مثبت بیشتری بروز می‌دهند
- از نظر روانی و بدنی سالم‌تر هستند
- قدرت برنامه‌ریزی بیشتری دارند
- تمایل بیشتری به فعالیت فیزیکی دارند
- در حفظ روابط اجتماعی، به‌ویژه با جوانان، به مشکل برمی‌خورند
ویژگی آدم‌های شب کار
- حفظ شغل‌های مرسوم برایشان دشوار است
- فضای بهتری برای تمرکز و خلاقیت دارند
- فرصت بیشتری برای دورکاری دارند
- از شب کاری درآمد بیشتری می‌توانند داشته باشند
- دسترسی راحت‌تر و سریع‌تری به محل کار دارند
- اوقات فراغت بیشتری در طول روز و روزهای غیرتعطیل دارند
همچنین ببینید:
ده نکته بازاریابی مهم که برای شروع هر کسب و کاری باید بدانید
کارآفرینی چیست و به چه کسی کارآفرین می‌گوییم؟ معرفی انواع کارآفرینی